Królik domowy jest monogastrycznym zwierzęciem roślinożernym, a jego fizjologia trawienia jest dobrze przystosowana do znacznego spożycia włókna surowego. znajdującego się w ścianach komórkowych roślin. Układ pokarmowy królika składa się z prostego żołądka i jelita cienkiego, w których zachodzi trawienie składników pokarmowych takich jak: białka, węglowodany proste oraz tłuszcze. Słabe umięśnienie żołądka powoduje, że treść pokarmowa przesuwa się pod wpływem nacisku kolejnej partii pożywienia. Z tego powodu królik żeruje średnio dziennie 70-80 razy, a czas jednego posiłku wynosi około 2 minut. W dalszym etapie miazga pokarmowa przedostaje się do jelita ślepego i dalszych odcinków jelita grubego, czyli okrężnicy i jelita prostego. W tych odcinkach odbywa się fermentacja i rozkład węglowodanów strukturalnych, pod wpływem enzymów celulolitycznych wytwarzanych przez bakterie, które dodatkowo syntetyzują niezbędne dla organizmu królika witaminy z grupy B. W jelicie ślepym bytują również pierwotniaki, które uzupełniają dominujące populacje bakteryjne. Wraz z obumarciem pierwotniaków i bakterii, ich białko jest trawione i stanowi cenne źródło aminokwasów egzogennych. W końcowym odcinku jelita grubego pozostałe resztki pokarmowe ulegają odwodnieniu i formujące się grudki kałowe przemieszczają się w kierunku odbytnicy i odbytu.

Włókno surowe, zwane także błonnikiem, jest jednym z głównych składników pokarmowych w żywieniu królików. Może stanowić nawet do 40-50% udziału w diecie. Znaczenie błonnika wynika z jego wpływu na szybkość pasażu treści jelitowej oraz jego roli jako podłoża dla mikroflory, co wpływa na całkowity proces trawienia również pozostałych składników pokarmowych. Wszystkie te czynniki są kluczowe dla zdrowia królika, jak i wydajności tuczu.  Niedobory włókna surowego w żywieniu królików  najczęściej kończą się biegunkami, a w następstwie zahamowaniem tempa wzrostu, wychudzeniem organizmu i w konsekwencji śmiercią zwierzęcia. Błonnik dostarczając niezbędnego balastu pobudza wydzielanie soków trawiennych, poprawia strukturę dawki pokarmowej i stanowi bazę do rozwoju niezbędnych bakterii, bytujących w jelicie ślepym i wyrostku robaczkowym. Najprościej mówiąc, włókno surowe to polisacharydy, które są składnikiem ścian komórkowych roślin oraz wszelkie powiązane z nimi substancje odporne na trawienie enzymatyczne. Biorąc pod uwagę fizyczną wielkość cząstek, włókno dzielimy na dwie frakcje. Błonnik, który ulega częściowej lub całkowitej fermentacji w jelitach zwierząt monogastrycznych, składa się przede wszystkim z hemiceluloz oraz pektyn i tworzy tzw. frakcję rozpuszczalną. W wyniku tej fermentacji powstają kwasy tłuszczowe pokrywające nawet do 40% zapotrzebowania tych zwierząt na energię. Do komponentów bogatych w te frakcje, stosowanych w żywieniu królików należą m.in. wysłodki buraczane, a także wytłoki z jabłek i innych owoców. W skład frakcji nierozpuszczalnej (nie ulegającej trawieniu ani fermentacji) wchodzą: celuloza i ligniny. Przykładowe surowce paszowe bogate w te frakcje, to susze z traw a także osłonki nasion oleistych np. łuska słonecznika. Pomimo że błonnik w takiej postaci nie ma wartości odżywczej dla organizmu, jest ważnym komponentem diety królika, ze względu na pozytywny wpływ na perystaltykę oraz stan jego uzębienia.

Zdolność królików do trawienia włókna pokarmowego,  jako zwierzęcia monogastrycznego, jest znaczna, ale wciąż ponad połowę mniejsza w porównaniu ze zwierzętami przeżuwającymi. Z tego powodu nie należy zapominać o dostarczeniu, w odpowiedniej ilości, pozostałych składników pokarmowych takich jak: cukry, skrobia, a także białko, o zbilansowanym profilu aminokwasowym. W szczególności mając na uwadze samice w okresie laktacji. W żywieniu paszą pełnoporcjową w postaci granulowanej zapotrzebowanie na wodę jest szczególnie istotne. Bez względu na sposób żywienia, rasę czy wiek, króliki powinny mieć zapewniony stały dostęp do wody pitnej o parametrach sanitarnych takich samych jak woda pitna dla ludzi. Niepodawanie królikom wody do picia ogranicza ich tempo wzrostu o 15-20%.

Mateusz Kosior,
PIAST PASZE Sp. z o.o.